(i) Tại sao năm 2005 Việt Nam đã xuất khẩu được 5,2 triệu tấn gạo, vượt trên 1 triệu tấn so với cân đối kế hoạch trong điều kiện đã xảy ra rất nhiều bất thuận với sản xuất nông nghiệp?

Năm 2005, mặc dù nông nghiệp Việt Nam phải chịu nhiều tác động từ thiên tai, dịch bệnh song kết quả sản xuất nông nghiệp vẫn đạt những kết quả tốt, và xuất khẩu gạo đạt được trên 5,2 triệu tấn tăng, tăng tới hơn 1 triệu tấn so với năm 2004 (4,05 triệu tấn, TCTK).

Kết quả này đặt ra câu hỏi về thực trạng khả năng sản xuất và xuất khẩu lúa gạo của Việt Nam, đặc biệt là về mối quan hệ giữa xuất khẩu gạo và an ninh lương thực trong nước. Đâu là cơ sở khoa học của các chính sách điều hành xuất khẩu gạo và an ninh lương thực của nước ta trong những thời gian tới?

Hướng tới việc trả lời câu hỏi này, trong khuôn khổ chương trình nghiên cứu khoa học năm 2006, nhóm nghiên cứu thuộc Bộ môn Chiến lược và Chính sách, Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn (Ipsard) đã tiến hành phân tích mô mình cung-cầu lúa gạo ở Việt Nam nhằm trả lời các câu hỏi cụ thể:

(i) Tại sao năm 2005 Việt Nam đã xuất khẩu được 5,2 triệu tấn gạo, vượt trên 1 triệu tấn so với cân đối kế hoạch trong điều kiện đã xảy ra rất nhiều bất thuận với sản xuất nông nghiệp? (ii) Những nhân tố nào tác động trực tiếp đến khả năng sản xuất và xuất khẩu gạo của Việt Nam hiện nay? (iii) Khả năng xuất khẩu gạo của Việt Nam năm 2006 có thể đảm bảo 5 triệu tấn như dự kiến kế hoạch đưa ra không?

Những kết quả ban đầu đạt được từ nghiên cứu này là một nguồn thông tin hữu ích phục vụ trực tiếp cho công tác quản lý ngành và chính sách điều hành xuất khẩu gạo trong thời gian tới.