Liên minh châu Âu là một thị trường quan trọng đối với Việt Nam đối với hàng hóa chung và với nông lâm thủy sản nói riêng khi Liên minh châu Âu là thị trường xuất nhập khẩu lớn thứ 6 của Việt Nam. Xuất khẩu của Việt Nam sang 27 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu đã đạt trên 48 tỷ Euro trong năm 2023.

Để thúc đẩy khai thai tác tiềm năng thương mại, ngày 18/11/2024, Trung tâm hỗ trợ xuất khẩu - Cục xúc tiến thương mại - Bộ Công thương đã tổ chức Hội thảo xúc tiến thương mại với chủ đề: "Tiềm năng xuất khẩu các sản phẩm chính ngạch sang thị trường châu Âu". Hội thảo diễn ra đã thu hút được sự tham gia của nhiều chuyên gia kinh tế, các doanh nghiệp lớn và các nhà hoạch định chính sách trong nước với mục tiêu đánh giá những cơ hội, thách thức, cũng như đề xuất giải pháp nhằm đẩy mạnh xuất khẩu chính nghạch vào thị trường châu Âu - một thị trường lớn và tiềm năng nhưng đòi hỏi cao về chất lượng.

Tại hội thảo, các chuyên gia nhấn mạnh rằng Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu là “chìa khóa vàng” mở ra cơ hội lớn cho hàng hóa Việt Nam thâm nhập thị trường 27 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu. Thực hiện các cam kết từ Hiệp định, các doanh nghiệp Việt Nam có nhiều lợi thế khi thuế nhập khẩu của Liên minh châu Âu đang giảm dần, từ đó có thể nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua cải tiến chất lượng sản phẩm, dịch vụ logistics, và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.

Ông Đinh Sỹ Minh Lăng - Vụ thị trường châu Âu - châu Mỹ, Bộ Công thương cho biết Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu đã thúc đẩy đáng kể xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU khi kim nghạch xuất khẩu tăng trưởng mạnh từ 35 tỷ đô la Mỹ (năm 2019) lên tới hơn 48 tỷ đô la Mỹ (năm 2023). Với lợi thế từ việc xoá bỏ thuế quan đối với các mặt hàng xuất khẩu từ Việt Nam sang các nước Liên minh châu Âu với sự tăng trưởng đáng kể trong các lĩnh vực như: Dệt may, điện tử, giày dép, nông nghiệp và thuỷ sản, đặc biệt là các mặt hàng sắt thép với vị trí thứ 7 trong các mặt hàng với kim ngạch xuất khẩu lớn sang Liên minh châu Âu.

Với những phân tích chuyên sâu với nhóm hàng cà phê xuất khẩu vào thị trường Đức và Hà Lan, ông Lăng cho rằng trong các đối thủ cùng xuất khẩu chính ngạch, Việt Nam đứng ở vị trí thứ tư với kim ngạch xuất khẩu đạt tới 150 nghìn đô la Mỹ mỗi năm sang Hà Lan với lợi thế thuế suất trung bình chỉ còn 0% sau khi thực hiện cam kết cắt giảm thuế quan theo hiệp định này. Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu, doanh nghiệp Việt Nam cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Những rào cản kỹ thuật như quy định về an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn môi trường, và quy tắc xuất xứ là các yếu tố doanh nghiệp không thể bỏ qua. Đồng thời ông cũng nhận định răng những điều chỉnh, quy định mới gần đây của Liên minh châu Âuvề phát triển bền vững, quy định “không liên quan đến phá rừng” và quy khai báo dữ liệu … sẽ tác động tới xuất khẩu của Việt Nam và đặt ra nhiều thách thức hơn đối với doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Thành Hưng - Chuyên gia tư vấn cao cấp, Tổ trưởng Tổ giúp việc Ban chỉ đạo quốc gia về hội nhập quốc tế - Văn phòng Chính phủ đã chia sẻ về những nguyên tắc phòng chống rủi ro trong hoạt động xuất khẩu các sản phẩm chính ngạch sang thị trường châu Âu. Trong đó, doanh nghiệp Việt cần chú ý các lợi thế vượt trội mà xuất khẩu chính ngạch mang lại, trong đó chú trọng thực hành sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo tuân thủ các quy định nghiêm ngặt của thị trường này. Doanh nghiệp cần xác định rõ chiến lược để khai thác tốt thị trường như nghiên cứu kỹ lưỡng đặc điểm của người tiêu dùng như nhu cầu và sở thích để xây dựng sản phẩm phù hợp. Song song với đó, vẫn cần có kế hoạch tận dụng và đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước. Ngoài ra, các doanh nghiệp phải quản lý tốt các ảnh hưởng của yếu tố kinh tế bên ngoài như lãi suất, tỷ giá hối đoái và tình trạng lạm phát tại các thị trường lớn. Điều này đòi hỏi sự linh hoạt trong chuyển đổi mô hình sản xuất kinh doanh để phù hợp với xu hướng và quy định ngày càng khắt khe của thị trường Liên minh châu Âu. Để thành công, doanh nghiệp cần xây dựng mạng lưới kết nối và hợp tác chặt chẽ với các đầu mối mua hàng. Các sự kiện xúc tiến thương mại do Bộ Công Thương tổ chức hàng năm là cơ hội quan trọng để doanh nghiệp tăng cường liên kết, tìm kiếm đối tác và mở rộng thị trường.

Cùng chia sẻ trong buổi hội thảo, ông Nguyễn Cảnh Cường - Chuyên gia tư vấn cao cấp Công ty trách nhiệm hữu hạn tư vấn đầu tư cho biết bên cạnh 27 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu thì cơ hội xuất khẩu sang thị trường Anh là rất lớn đối với Việt Nam. Ông cho biết thị trường Anh với nền kinh tế lớn và nhu cầu nhập khẩu lên tới 700 tỷ đô la Mỹ mỗi năm, là một điểm đến đầy tiềm năng cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, để thâm nhập thành công, doanh nghiệp Việt Nam phải vượt qua các rào cản kỹ thuật và quy định khắt khe về an toàn thực phẩm - đây vốn được xem là tiêu chuẩn rất cao đối với các nước xuất khẩu vào Anh. Lợi thế lớn nhất của doanh nghiệp Việt Nam là ưu đãi thuế quan dựa trên Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh và Bắc Ailen (UKVFTA) đã giúp nhiều ngành hàng như thủy sản (cá basa, tôm đông lạnh, cá ngừ), dệt may (sợi tự nhiên thân thiện môi trường), giày dép, đồ gỗ và nông sản (cà phê, hạt điều, rau quả, thực phẩm chế biến) tiếp cận thị trường thuận lợi hơn. Tuy nhiên, để biến lợi thế thành cơ hội, doanh nghiệp cần có chiến lược tiếp cận thị trường bài bản và hiệu quả. Theo đó, ông cũng đưa ra một số khuyến nghị như cần phát huy và tận dụng digital marketing với các công cụ như trí tuệ nhân tạo để quảng bá sản phẩm, sử dụng quảng cáo trực tuyến trên các nền tảng như Google, tối ưu hóa thông tin doanh nghiệp trên các sàn thương mại điện tử để dễ dàng tìm kiếm. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần phân tích dữ liệu thị trường dựa trên số liệu thống kê đáng tin cậy để định hướng chiến lược kinh doanh chính xác và hiệu quả hơn. Hoạt động tham gia các hội chợ thương mại quốc tế cũng là cách hiệu quả để kết nối với các chuỗi phân phối và tập đoàn bán lẻ tại Anh. Đồng thời, hợp tác với các tổ chức thương mại nước ngoài sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về hệ thống tiêu chuẩn của Anh. Đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro xuất khẩu mà còn nâng cao uy tín sản phẩm trên thị trường. Việc khai thác thị trường Anh không chỉ đơn thuần là xuất khẩu mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa thương hiệu và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế, từ đó khai thác thị trường bền vững hơn trong tương lai./.

Người viết:  Đỗ Gia Phong – Trung tâm Tư vấn chính sách nông nghiệp./

Nguồn: Khai thác từ nội dung Hội thảo Xúc tiến thương mại sang thị trường Châu Âu - Chuyên đề: Tiềm năng xuất khẩu các sản phẩm chính ngạch sang thị trường Châu Âu do Trung tâm hỗ trợ xuất khẩu - Cục xúc tiến thương mại tổ chức ngày 18 tháng 11 năm 2024.