Ngày 18/3/2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ tổ chức "Hội thảo tham vấn về hoàn thiện chính sách pháp luật xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam" dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Trần Thanh Nam. Hội thảo nhằm mục đích lấy ý kiến của các chuyên gia, cơ quan liên quan về nhu cầu và định hướng hoàn thiện chính sách pháp luật cho phát triển thương hiệu nông sản Việt Nam.

Hội thảo có sự tham gia của lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, lãnh đạo Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ, đại diện các cơ quan quản lý nhà nước trực thuộc Bộ, đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh, đại diện các hiệp hội ngành hàng, cùng các chuyên gia có kinh nghiệm trong ngành nông nghiệp.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam chủ trì phát biểu tại Hội thảo (Nguồn: Internet)

Tại hội thảo, Tiến sỹ Trần Công Thắng - Viện trưởng Chính sách Chiến lược Phát triển nông nghiệp nông thôn đã trình bày báo cáo "Thực trạng và định hướng chính sách phát triển thương hiệu nông sản Việt Nam". Theo báo cáo, thời gian qua, ngành nông nghiệp Việt Nam đạt nhiều thành tựu to lớn, sản lượng lương thực thực phẩm tăng nhanh cả về số lượng và chất lượng, đảm bảo nguồn cung dồi dào, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và đóng góp ngày càng nhiều vào tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam năm 2023 đạt 53,01 tỉ đô la Mỹ, thặng dư thương mại là 12,07 tỉ đô la Mỹ. Hiện Việt Nam duy trì được 11 nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu từ 1 tỉ đô la Mỹ trở lên, trong đó có 7 nhóm mặt hàng (gỗ và sản phẩm gỗ, tôm, cà phê, gạo, cao su và rau quả, hạt điều) đạt kim ngạch xuất khẩu trên 3 tỉ đô la Mỹ và có mặt ở hầu hết các thị trường nhập khẩu lớn của thế giới như Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và Nhật Bản.

Tiến sỹ Trần Công Thắng – Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển nông nghiệp nông thôn trình bày tại hội thảo (Nguồn: RUDEC)

Mặc dù đạt được những con số ấn tượng về kim ngạch xuất khẩu, nhưng vẫn còn tỷ trọng lớn nông sản xuất khẩu chưa xây dựng được thương hiệu, chưa có logo, nhãn mác riêng và chưa tham gia đầy đủ vào chuỗi giá trị toàn cầu. Nhiều sản phẩm được xuất khẩu và bán ở thị trường nước ngoài dưới thương hiệu không phải của doanh nghiệp Việt Nam. Thương hiệu nông sản Việt Nam vẫn bị xâm phạm ở nước ngoài như ST25, nước mắm Phú Quốc, cà phê Buôn Ma Thuột,… Hiện mới chỉ có 2 sản phẩm trong tổng số 13 sản phẩm nông sản chủ lực quốc gia đã được đăng ký bảo hộ tại Việt Nam gồm: Nhãn hiệu chứng nhận “Cao su Việt Nam” (Hiệp hội Cao su Việt Nam làm chủ sở hữu) và Nhãn hiệu chứng nhận “Gạo Việt Nam” (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ sở hữu). Do đó, xây dựng thương hiệu cho nông sản có vai trò rất lớn trong việc gia tăng giá trị và nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng sức cạnh tranh trên thị trường. 

Tham dự hội thảo, các đại biểu và chuyên gia đã chia sẻ những câu chuyện thực tiễn của doanh nghiệp, hiệp hội trong xây dựng thương hiệu, cũng như có ý kiến đóng góp về việc xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển và quản lý thương hiệu cho nông sản đảm bảo phù hợp với các chủ trương, chính sách, cơ sở pháp lý liên quan, nhằm góp phần nâng cao vị thế và giá trị của nông sản Việt Nam trên thị trường thế giới. Thương hiệu quốc gia cho mặt hàng nông sản cần phải gắn với tiêu chuẩn chất lượng. Về mặt chính sách, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần quan tâm hệ thống, kiện toàn lại các hiệp hội ngành hàng để thực hiện việc quản lý, khai thác, xây dựng thương hiệu quốc gia.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam ghi nhận các ý kiến đóng góp của các đại biểu, đồng thời phát biểu chỉ đạo, khẳng định nông sản Việt Nam muốn phát triển thương hiệu tốt phải có định hướng phát triển đồng thời trên 3 trục lớn là phải có sản phẩm tốt; có doanh nghiệp tham gia xây dựng với quy mô lớn; phải có hệ sinh thái tốt để thương hiệu phát triển và gắn kết thành thương hiệu lớn hướng tới lợi ích chung. Việc xây dựng một Nghị định chung về quản lý nhãn hiệu nông sản phải theo chuỗi giá trị thương hiệu nông sản từ việc chọn giống, gieo trồng đến lúc tạo ra sản phẩm; đồng thời quy định rõ cơ chế phối hợp giữa các Bộ, ngành, địa phương, đơn vị có liên quan. Thứ trưởng đề nghị các hiệp hội ngành hàng, địa phương, đơn vị chuyên môn cần quan tâm đến xây dựng thương hiệu nông sản, ưu tiên lựa chọn sản phẩm chủ lực xây dựng thương hiệu và quản lý thương hiệu. Trước mắt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ khai thác nhãn hiệu quốc gia cho sản phẩm gạo, hướng tới xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải và mở rộng đối với các hàng chủ lực khác như sầu riêng, tôm, cá tra…

Nguyễn Ngọc Yến, Trung tâm Phát triển nông thôn/Ipsard