Chín chuỗi giá trị nông sản gồm dâu tằm tơ, chè, mây, tre, gai dệt vải, thảo quả, hồi, quế và rong biển sẽ được thiết lập trong chương trình Tăng cường khả năng tiếp cận thị trường cho người nghèo thông qua phát triển chuỗi giá trị nông sản (MARP) với số vốn 5,25 triệu USD do Thụy Sỹ tài trợ.
Ông Samuel Waelty, Giám đốc quốc gia của Cơ quan Hợp tác và Phát triển Thụy Sỹ (SDC) tại Việt Nam cho biết: MARP là một sáng kiến huy động các hộ nghèo ở nông thôn, đặc biệt là nhóm các dân tộc thiểu số tham gia vào chuỗi giá trị nông nghiệp nhằm tăng thêm thu nhập và việc làm cho họ. Chương trình sẽ được thực hiện trong 3 năm, tập trung mạnh mẽ vào giảm nghèo, hợp tác với khu vực tư nhân và quan tâm đến lĩnh vực môi trường, phát triển kinh tế xanh.
Qua quá trình phát động ý tưởng và lựa chọn cạnh tranh, đã có 39 ý tưởng được nhiều tổ chức phi chính phủ, các hiệp hội ngành hàng nông sản và doanh nghiệp gửi đến, nhóm chuyên gia lựa chọn được 5 dự án để tài trợ triển khai. Theo đó, MARP sẽ được triển khai tại 10 tỉnh, thành phố của Việt Nam, với 9 chuỗi giá trị gồm: dâu tằm tơ, chè, mây, tre, gai dệt vải, thảo quả, hồi, quế và rong biển.
Từng chuỗi giá trị sẽ được giao cho các tổ chức cùng phối hợp triển khai. Ví dụ, dự án phát triển chuỗi giá trị dâu tằm tơ và dệt vải sẽ do Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam (VietCRAFT) và Viện Nghiên cứu và Phát triển ngành nghề nông thôn (VIRI) phối hợp thực hiện, tập trung hỗ trợ những người trồng dâu nuôi tằm, người trồng gai và các nhóm nông dân làm nghề dệt vải thủ công. Ông Lê Bá Ngọc, Chủ tịch VietCRAFT chia sẻ: “Sẽ có 500 hộ trồng gai và trồng dâu nuôi tằm thuộc các dân tộc Thái, Mường, Mông tại các tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa, Hòa Bình được hỗ trợ áp dụng kỹ thuật sản xuất bền vững và thúc đẩy tiếp cận thị trường để tăng thu nhập thêm 30% từ nay đến năm 2016. Đồng thời, 500 hộ dệt vải được áp dụng kỹ thuật mới để tăng thu nhập thêm 50%. Ngoài ra, sẽ có thêm nhiều lợi ích về kinh tế và môi trường từ việc sử dụng công nghệ xanh và kỹ thuật sản xuất sạch hơn như nhuộm màu tự nhiên, giảm lượng kén bỏ đi thông qua việc đa dạng hóa các sản phẩm từ kén”.
Dự án thúc đẩy chuỗi giá trị ngành gia vị được giao cho Tổ chức Hợp tác phát triển Hà Lan (SNV) với 3 mục đích: Phát triển thị trường gia vị và tăng cường mối liên kết giữa các thành phần trong chuỗi để tăng giá trị sản xuất; cải thiện hệ thống sản xuất gia vị để các sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc tế; đồng thời tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi. Dự án sẽ đào tạo cho 12.000 hộ nông dân sản xuất quế, hồi, thảo quả tại các tỉnh Lạng Sơn, Lào Cai, Yên Bái và Hà Giang về cải tiến sản xuất, kỹ thuật thu hoạch và sau thu hoạch. Trong đó, dự kiến sẽ có khoảng 9.000 hộ ký kết được các hợp đồng tiêu thụ sản phẩm. Dự án sẽ hỗ trợ trang bị kỹ năng kinh doanh và công nghệ chế biến cho 50 thương lái thu mua gia vị và 30 công ty chế biến gia vị ở các địa phương. Khoảng 10 công ty thương mại xuất khẩu gia vị lớn cũng sẽ tham gia phát triển các chuỗi giá trị này.
Được biết, hiện có hơn 80.000 hộ gia đình, 20 công ty xuất khẩu, 100 công ty thu mua và 500 thương lái ở vùng miền núi phía Bắc sống dựa vào nhóm mặt hàng này.
Dự án phát triển chuỗi giá trị rong đỏ chất lượng cao giao cho Tổ chức phi chính phủ MCNV và Công ty Capital Seaweed đảm nhiệm. Rong đỏ vốn là nguồn nguyên liệu chính để chế biến Carrageenan, một chất làm đông sử dụng trong thực phẩm chế biến sẵn. Rong đỏ đã được trồng ở Ninh Thuận từ 20 năm trước nhưng đến nay, ngành này dần bị thu hẹp do chất lượng giống suy giảm, kỹ thuật trồng lạc hậu, thị trường tiêu thụ bấp bênh. Vì vậy, dự án sẽ cung cấp cho người trồng rong biển cây giống thích ứng tốt hơn với điều kiện địa phương, hỗ trợ về tài chính và tập huấn các phương pháp trồng rong biển để họ có thể đạt mức thu nhập cao gấp 8 lần hiện nay.
Ông E.Brooke Whitake, Tổng giám đốc Công ty Capital Seaweed cho hay, công ty sẽ ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với ít nhất 440 hộ trồng rong đỏ, sau đó chế biến thành nhiều sản phẩm để xuất khẩu. Kỳ vọng mỗi hecta mặt nước biển trồng rong đỏ theo kỹ thuật mới, nông dân có thể thu 16 tấn rong biển khô/năm, bán được 11.200USD, tỷ lệ lợi nhuận trên vốn đầu tư đạt 50%.
|
“Các dự án trong chương trình này kỳ vọng sẽ làm tăng thu nhập của ít nhất 10.000 hộ nghèo, tạo ra hơn 1.000 việc làm mới và giúp ít nhất 3.000 hộ thoát khỏi nghèo đói”, ông Samuel Waelty nhấn mạnh.
|
Dự án phát triển chuỗi giá trị chè chất lượng cao do Tổ chức Helvetas thực hiện, tập trung xây dựng chuỗi giá trị chè Shan để cải thiện thu nhập của đồng bào dân tộc thiểu số. Bà Nguyễn Lam Giang, Giám đốc Helvetas cho biết, dự kiến thu nhập của 3.100 hộ nghèo dân tộc thiểu số tham gia trồng chè ở các tỉnh Hà Giang, Lai Châu, Lào Cai sẽ tăng thêm ít nhất 10%. Ngoài ra, thông qua thực hiện những chính sách cấp tỉnh, dự án sẽ tạo dựng môi trường thuận lợi để phát triển chuỗi giá trị chè bền vững.
Tổ chức Oxfam đảm nhận triển khai dự án phát triển chuỗi giá trị mây tre, nhằm mục tiêu tăng thu nhập thêm 30 - 40%/năm cho khoảng 2.500 - 3.000 người nghèo ở vùng cao Nghệ An. Theo ông Bert Maerten, Phó giám đốc quốc gia của Oxfam, lợi ích trực tiếp từ dự án bao gồm việc sản xuất phục vụ thương mại các sản phẩm mây tre chất lượng tốt hơn và thiết kế đẹp hơn. Dự án cũng sẽ giúp người sản xuất thủ công có lợi thế khi thương lượng về giá, có hợp đồng dài hạn với các công ty thu mua và chế biến, cũng như phân tích sâu về thị trường đảm bảo đối phó với những rủi ro khi có biến động.
Theo Chu Khôi