Số là vào 9.2004, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đổi mới cơ chế quản lý khoa học - công nghệ từ hành chính bao cấp sang cơ chế thị trường, ở đó doanh nghiệp khoa học công nghệ (DNKH&CN) đóng vai trò trung tâm ứng dụng, đổi mới công nghệ.
Lúc này GS.TSKH Trần Xuân Hoài - Chủ tịch Hội đồng khoa học Viện Vật lý ứng dụng và Thiết bị khoa học (Viện VLƯD&TBKH) thuộc Viện Khoa học và Công nghệ VN (Viện KH&CN VN) đã đề nghị Viện KH&CN VN cho phép xây dựng DN KH&CN để kết quả nghiên cứu của viện ông có thể ứng dụng rộng rãi cho công nghệ nano và sinh học phân tử.
Tháng 9.2005, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định 115 về quy định cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm của tổ chức khoa học công lập (sau đó giới khoa học cho đây là "Khoán 10 trong KH&CN").
Vừa mới đây, Thủ tướng Chính phủ lại ban hành Nghị định 80/2007 NĐ-CP về việc thành lập DN KHCN. Gần tròn 3 năm trôi qua kể từ khi bản kiến nghị của GS Hoài được Viện KH&CNVN trình Thủ tướng, nhưng DN KHCN vẫn chưa ra đời.
Cũng xin lưu ý là cuộc họp của Viện VLƯD&TBKH (nơi có GS Hoài công tác) có đầy đủ lãnh đạo viện, bí thư chi bộ, chủ tịch CĐ và trưởng phó phòng ban của viện đã nhất trí sẵn sàng tham gia thành lập DN KH&CN.
Bề ngoài thấy trên (Viện KH&CNVN) dưới (Viện VLƯD&TBKH) một lòng, lại được Bộ KH&CN tận tình giúp đỡ nhưng DN KH&CN thí điểm ấy vẫn chưa ra đời được! Dò tìm nguyên nhân thì GS.TSKH Nguyễn Khoa Sơn, PCT Viện KH&CNVN cho rằng... "Có nhiều nguyên nhân sâu xa khác, anh em không nhất trí, không ai ép được", nhưng ông không đưa ra được chứng cứ cụ thể nào!
Các nhà khoa học và các cơ sở khoa học công nghệ mong muốn đổi mới để cống hiến được nhiều hơn và, như cách nói của TS Đặng Kim Sơn, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn... "Muốn sống, làm việc ra thân phận người trí thức một cách tử tế, không gian dối, không sợ hãi thì phải đổi mới".
Nhưng là đổi mới kiểu gì? Các viện nhỏ đổi mới hết, tự chủ hết (kể cả viện được cấp kinh phí) thì viện lớn còn gì?
Phải chăng đó là nguyên do DN KH&CN thí điểm chưa được ra đời và GS Hoài xin thôi biên chế để làm khoa học công nghệ.
Hay là còn những lý do khác nữa?