- Công ty chúng tôi muốn thành lập một bộ phận nghiên cứu và chuyển giao công nghệ hoá học. Chúng tôi đã làm thủ tục theo văn bản hướng dẫn của Bộ khoa học Công nghệ về thành lập tổ chức Khoa học Công nghệ. Tháng 12 năm 2007 chúng tôi nộp hồ sơn lên Sở khoa học và Công nghệ (2 Ngõ Phan Chu Trinh Quận Hoàn Kiếm Hà Nội) thì được cán bộ tiếp nhận Hồ sơ của Sở Chị Hà Minh Tú trả lời rằng: Giám đốc Sở Lê Trần Lâm cho ý kiến không nhận Hồ sơ của những Doanh nghiệp tư nhân. Chúng tôi rất thắc mắc Đề nghị Bộ Khoa Học Công nghệ trả lời trực tuyến liệu có sự phân biệt giữa các thành phần kinh tế không? Nếu có thì bao giờ các thành phần kinh tế tư nhân được phép đăng ký hoạt động công nghệ?

Ông Bùi Văn Quyền: - Tất cả các thành phần kinh tế đều được khuyến khích hoạt động KH&CN. Việc thành lập tổ chức KH&CN được thực hiện theo NĐ 81 và Thông tư 10. Danh mục các lĩnh vực KH&CN mà các tổ chức tư nhân được thành lập đơn vị nghiên cứu sẽ được ban hành trong thời gian tới và sẽ có Thông tư hướng dẫn. Mong anh Ngô Tiến Phúc theo dõi và chúc anh thực hiện thành công.

Tại sao Nghị định 115 của chính phủ phần lớn không được các đơn vị khoa học mặn mà cho lắm ? Phải chăng khi đã thiếu mặn mà thì rõ ràng NĐ này còn nhiều vấn đề cần phải làm rõ, không thể đỏ lỗi cho các đơn vị là chỉ ỷ lại vào sự bao cấp của Nhà nước mà vấn đề cần phải quan tâm là cơ sở vật chất của các đơn vị này ra làm sao, điều kiện để cho các nhà khoa học làm việc như thế nào... chứ không thể nói chuyển là chuyển được.

Ông Nguyễn Quân: Có thể nói chính xác hơn là chỉ một số đơn vị khoa học chưa mặn mà với nghị định 115. Chúng tôi cũng đánh giá còn một số vướng mắc về cơ chế chính sách cần được tháo gỡ. Nhưng một trong những nguyên nhân làm cho quá trình thực hiện Nghị định 115 chậm triển khai đó là sự hiểu biết của lãnh đạo các tổ chức KHCN: ví dụ nhiều người hiểu sai rằng chuyển đổi theo 115 nghĩa là Nhà nước sẽ không tiếp tục cấp các nguồn kinh phí nữa hoặc bắt các tổ chức KHCN phải chuyển thành doanh nghiệp. Vì thế họ không yên tâm, mà không biết rằng khi chuyển sang cơ chế tự chủ, Nhà nước chỉ thay đổi phương thức cấp kinh phí hoạt động thường xuyên chứ không phải cắt hẳn kinh phí hoạt động thường xuyên còn các nguồn kinh phí khác vẫn được nhà nước quan tâm, đầu tư như trước đây.

Tổ chức công nghệ cần lập các dự án đầu tư, xây dựng đề án chuyển đổi trong đó có các phương án đầu tư phát triển, tăng cường đội ngũ cán bộ, phương án sản xuất kinh doanh để nhà nước tiếp tục đầu tư ngay cả sau giai đoạn chuẩn bị chuyển đổi. Thực tế cho thấy có nhiều đơn vị đã chuyển đổi thành công mặc dù xơ sở vật chất còn chưa mạnh, nhờ biết cách tái đầu tư tù các nguồn kinh phí khác cộng với đầu tư của nhà nước su một thời gian đã tự trang bị cơ sở vật chất và có đội ngũ cán bộ đủ đáp ứng nhu cầu phát triển.

- Trung tâm Tiết kiệm năng lượng TP.HCM có được hưởng mức lương theo kiểu "tự chịu trách nhiệm" hay vẫn hưởng lương theo quy định chung của Bộ LĐ TB và XH khi chuyển sang thực hiện theo NĐ 115? ?

Ông Huỳnh Kim Tước: - Khi sang 115, tài sản được giao cho chúng tôi là hơn 1 tỷ đồng. và chúng tôi chưa được đầu tư gì về vật chất, một số khó khăn thủ tục giai đọan đầu là khó khăn chính. hiện nay, thu nhập của công nhân viên chức trong trung tâm theo nguyên tắc tùy vào năng lực. Có thể nhân viên lương cao hơn trưởng phó phòng là bình thường và nguyên tắc không ai biêt lương, thưởng của ai. nhờ cơ chế 115, chúng tôi có thể trả lương cao nhiều lần so với quy định trước đây, ngòai ra chúng tôi có thể tạo những phúc lợi cho nhân viên như làm kinh tế phụ, chi phí đào tạo, chính sách thưởng thêm...

- Xin hỏi ông Tước: Nhiều đơn vị làm khoa học cho rằng 115 cắt bầu sữa của mình? Là người trong cuộc, ông nghĩ sao về vấn đề này?

Ông Huỳnh Kim Tước: một chỉ tiêu đầu tiên của một doanh nghiệp thành công là cơ cấu nguồn thu bền vững. xây dựng các nguồn thu bền vững là nguyên tắc đầu tiên. bầu sữa từ ngân sách rất quan trọng nhưng lệ thuộc nhiều yếu tố nhạy cảm. sự lệ thuộc này tác động nhiều đến nhiều vấn đề của một đơn vị, ví dụ như khả năng kinh doanh, markerting, phân tích cạnh tranh...nguồn thu của đơn vị sẽ lên xuống tùy theo cấp trên.

- Các tổ chức KH&CN trước khi chuyển đổi theo Nghị định 115 có chức năng đào tạo sau đại học, vậy sau khi chuyển đổi có được cấp kinh phí để duy trì công tác đào tạo nữa không?

Ông Bùi Văn Quyền: - Sau khi chuyển đổi theo NĐ 115, hoạt động đào tạo sau đại học vẫn được duy trì (như trước đây).

- Xin chào Thứ trưởng, ông có thể cho biết Tổ chức KH&CN nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu chiến lược chính sách phục vụ quản lý nhà nước có một bộ phận có nhu cầu sản xuất kinh doanh muốn chuyển đổi thành đơn vị tự trang trải kinh phí HĐTX thì phải tiến hành những thủ tục gì?

Ông Nguyễn Quân: - Tổ chức KHCN nghiên cứu cơ bản, chiến lược chính sách phục vụ quản lý nhà nước được chính phủ ưu đãi, tiếp tục được ngân sách bảo đảm kinh phí hoạt động thường xuyên theo phương thức khoán. Nếu có một bộ phận có nhu cầu sản xuất kinh doanh thì p tách bộ phận đó thành một đơn vị độc lập, cán bộ làm việc ở đơn vị đó không được hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Tổ chức KHCN có phương án giao một phần tài sản để sản xuất kinh doanh, phương án trích khấu hao tài sản trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Khi đó, tổ chức KHCN vẫn được ngân sách nhà nước đảm bảo kinh phí hoạt động thường xuyên, còn bộ phận sản xuất kinh doanh sẽ tự trang trải kinh phí hoạt động thường xuyên và tự chủ về tài chính.

- Kính thưa ông Huỳnh Kim Tước, Với cương vị là một giám đốc và thực tế ông đã thành công trong quản trị 1 Doanh nghiệp; Vì vậy Ông có thể chia sẽ những "bí quyết" của ông cho chúng tôi trong 2 vấn đề sau: 1/ Gần như với hai bàn tay trắng, nhưng sau 1 thời gian ngắn; Ông đã đưa 1 trung tâm ngày một phát triển mạnh, có thương hiệu và tài sản ngày càng tăng. 2/ "Vấn đề con người" là 1 tài sản của 1 Doanh nghiệp. Nhưng tài sản này rất khó quản trị và khai thác. "Bí quyết nào ?" Ông áp dung để quản trị vấn đền này? Trong quá trình đề bạt nhân sự ông có bị tác động ngoài ý muốn không? Trân trọng cám ơn Ông.

Ông Huỳnh Kim Tước: Cảm ơn bạn đã khen hơi bị nhiều. Đúng là con người là yếu tố quyết định. tôi tự hào có đội ngũ cán bộ trẻ, năng lực, có trách nhiệm và yêu nghề. phần còn lại, tôi chỉ làm nhiệm vụ xây dựng môi trường làm việc thân thiện. ở trung tâm chúng tôi, đòan kết, trẻ trung, vui vẻ là điều dễ thấy. Con người mỗi giai đõan có một nhu cầu phù hợp về vật chất, tinh thần, về sự nghiệp, về sự ổn định,...tôi luôn công khai thông tin với nhân viên về công việc, về định hướng, gợi ý và chuẩn bị con đường, đào tạo để mọi người thấy tương lai và thể hiện hết năng lực của mình. sắp đến, chúng tôi sẽ tách một bộ phận của trung tâm, đủ mạnh, để thành lập công ty mới, có vậy, các anh em mới phát huy hết tài năng của mình.

- Thưa thứ trưởng Nguyễn Quân! Nói là Khoán 10 cho các tổ chức KH&CN, nhưng cơ quan chủ quản vẫn có vai trò quan trọng. Xin Thứ trưởng giải thích thêm về điều này?

Ông Nguyễn Quân: - Vai trò của cơ quan chủ quản quan trọng ở chỗ: đó là cơ quan có trách nhiệm phê duyệt đề án chuyển đổi của các tổ chức KHCN trực thuộc, là cơ quan sẽ hỗ trợ các dự án đầu tư phát triển, là cơ quan xây dựng cơ chế chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi, là cơ quan trực tiếp bổ nhiệm người đứng đầu tổ chức KHCN, là cơ quan xử lý mọi vấn đề phát sinh và khiếu nại trong quá trình chuyển đổi. tuy nhiên với cơ chế tự chủ được coi là khoán 10 trong khoa học, các tổ chức KHCN cần chủ động thực hiện quyền tự chủ theo quy định của nghị định 115, chỉ đề xuất những vấn đề vượt quá thẩm quyền để cơ quan chủ quản giải quyết, thậm chí phải đấu tranh với cơ quan chủ quản để được phân cấp, phân quyền theo đúng quy định về tự chủ, khắc phục tình trạng muốn giữ quyền xin cho của cơ chế cũ.

-Trước đây tổ chức KH&CN có một số tài sản được mua sắm bằng kinh phí đề tài, dự án khoa học, bằng nguồn kinh phí tự có hoặc nguồn viện trợ, quà biếu. Khi chuyển đổi theo Nghị định 115, các tài sản này có thuộc diện phải giao không?

-Ông Trần Xuân Hồng: Các tài sản mua sắm từ nguồn kinh phí đề tài dự án khoa học, sau khi kết thúc đề tài dự án, các tài sản này thuộc sở hữu nhà nước, và được quản lý theo quy định chung. Các tài sản có nguồn gốc quà biếu, viện trợ theo quy định chung vẫn là tài sản nhà nước. Vì vậy, khi chuyển đổi, các tài sản này vẫn thuộc diện phải giao. Các tài sản được mua bằng nguồn kinh phí tự có, khi chuyển đổi được tổ chức định giá lại và được ghi vào vốn tự có.

-Thưa vụ trưởng Trần VănTungf! Trong các trường ĐH, các cán bộ giảng dạy có được kiêm nhiệm làm việc tại các tổ chức KHCN không?

-Vụ trưởng Trần Văn Tùng: Hiện nay trong các trường ĐH có một số tổ chức KHCN đã được thành lập và có một số cán bộ giảng dạy được giao làm kiêm nhiệm công tác tại các tổ chức KHCN này. Điều này được phép thực hiện, miễn là các cán bộ giảng dạy đó hoàn thành khối lượng công việc giảng dạy và dành thời gian trí tuệ cho các nhiệm vụ nghiên cứu tại các tổ chức KHCN. Các cán bộ này được hưởng lương tại cơ sở đào tạo, đồng thời được hưởng chế độ thù lao kiêm nhiệm do tổ chức KHCN trả từ nguồn kinh phí của tổ chức đó.

-Thưa ông Nguyễn Chỉ Sáng, được biết Viện Nghiên cứu Cơ khí đang chuyển đổi sang doanh nghiệp KHCN dạng công ty cổ phần. Vậy ông cho biết những khó khăn trong quá trình chuyển đổi; những thuận lợi khó khăn trong việc phát triển Viện sau chuyển đổi; với tư cách là Viện trưởng, ông mong muốn có hỗ trợ gì của Nhà nước để phát triển Viện?

Ông Nguyễn Chỉ Sáng: Về khó khăn trong quá trình chuyển đổi, thứ nhất là việc xác định các tài sản là kết quả của các hoạt động KHCN theo nghị định 80, giá trị này được tính là tất cả các kinh phí mà Nhà nước đã đầu tư cho các đề tài nghiên cứu. Tôi nghĩ việc này là không chính xác và cần xác định lại. Việc khó khăn thứ 2, là việc tính giá trị phần vốn Nhà nước trong doanh nghiệp. Một số những thiết bị được đầu tư cho công tác nghiên cứu thí nghiệm nay các đơn vị chuyển đổi phải tiếp nhận và trả cổ tức cho phần vốn này. Thực chất những thiết bị này được trang bị cho công tác nghiên cứu trong phần lớn các trường hợp nó không thể sử dụng để mang lại lợi nhuận ngay tức thì. Do vậy, các đơn vị này sẽ phải chịu áp lực trả cổ tức cho các thiết bị thí nghiệm.

Về những thuận lợi và khó khăn trước và sau chuyển đổi. Khi chưa chuyển đổi thì Viện thuộc Bộ Công Thương ( Bộ chủ quản) nên việc nghiên cứu cũng như các hoạt động sản xuất kinh doanh của Viện là phục vụ cho những chương trình phát triển kinh tế lớn của Bộ và của Chính phủ. Khi trở thành công ty cổ phần được quản lí về chi tiêu vốn Nhà nước, nếu việc quản lí ngành không tốt thì Viện không thể phát huy được thế mạnh của mình.

Là một viện nghiên cứu, Viện có những bộ phận nghiên cứu và bộ phận sản xuất kinh doanh sau khi chuyển đổi thì Viện bị cắt hoàn toàn kinh phí sự nghiệp nên nguồn thu từ bộ phận kinh doanh sản xuất sẽ phải chi trả cho bộ phận nghiên cứu. Vì vậy chi phí cho tiền lương trong sản phẩm tăng cao làm cho các sản phẩm của Viện giảm tính cạnh tranh. Nếu không phát huy được những kết quả nghiên cứu trong thời gian ngắn việc đầu tư cho khu vực nghiên cứu có thể ít được chú ý và Viện có thể bị chuyển thành đơn vị sản xuất kinh doanh thuần túy.

Tuy nhiên sau chuyển đổi, do được làm chủ mọi mặt nên Viện có quyền chủ động huy động vốn, thế chấp tài sản có tư cách pháp nhân đầy đủ để tham gia vào những công trình lớn thậm chí là những công trình tổng thầu và có điều kiện áp dụng ngay những nghiên cứu vào thực tế.

Về đề nghị, hiện nay đang có chủ trương dãn tiến độ chuyển đổi cho các tổ chức đến năm 2011. Để khuyến khích động viên các doanh nghiệp chuyển đổi sớm, Viện đề nghị vẫn được tiếp tục hỗ trợ kinh phí thường xuyên 2 năm sau chuyển đổi để có thể tiếp tục tập trung mạnh vào bộ phạn nghiên cứu làm tiền đề cho năm tiếp theo. Về quản lí, đề nghị giao nhiệm vụ cho các viện tham gia vào những chương trình kinh tế lớn của đất nước. Ví dụ, giao cho Viện nghiên cứu cơ khí tham gia chương trình nội địa hóa các nhà máy nhiệt điện, đóng mới giàn khoan các nhà máy khai thác, tuyển khoáng,...

-Thưa ông Bùi Văn Quyền! Việc chuyển đổi sang 115 ở phía Nam hiện nay đến đâu rồi? Nghe nói việc chuyển đổi ở phía Nam diễn ra thuận lợi hơn phía Bắc? Ông phân tích về việc này thế nào. Xin ông nêu những dẫn chứng cụ thể về việc "làm ăn" nhạy bén, năng động của các đơn vị khoa học phía Nam cho nhiều người cùng biết?

-Ông Bùi Văn Quyền: Trong các năm trước đây, việc chuyển đổi diễn ra chậm do nhiều lí do, trước hết đây là việc chuyển đổi mang tính cách mạng trong hệ thống các tổ chức sự nghiệp KH&CN, việc xây dựng đề án chuyển đổi cũng là vấn đề khó, nâng cao tiềm lực trước khi chuyển đổi lại càng khó hơn, sự quan tâm chỉ đạo của các cấp chưa triệt để... Đến nay, sự chuyển đổi đã diễn ra nhanh hơn. Có rất nhiều nguyên nhân thúc đẩy quá trình chuyển đổi này, ở các tỉnh phía Nam, đặc biệt là TP.HCM và vùng kinh tế trọng điểm, do mức độ phát triển nhanh của thị trường nên các tổ chức KH&CN có điều kiện thuận lợi hơn.