Trong trường hợp chương trình hỗ trợ của chính phủ không đẩy giá gạo đến mức kỳ vọng, chính phủ Thái Lan sẽ nghiêm túc xem xét khả năng thu hẹp diện tích trồng lúa để tăng giá gạo.
Kế hoạch thu mua của Thái Lan sẽ bắt đầu vào 7/10. Hiệu ứng đầu tiên của hoạt động thu mua này là kéo giá gạo nội địa lên khoảng 25% và giá gạo trắng xuất khẩu lên ngưỡng 750 – 800 USD/tấn. Mức giá gạo này sẽ làm gia tăn gánh nặng chi phí cho cả người tiêu dùng địa phương và quốc tế.
Trong một buổi gặp mặt với nông dân, các nhà xay xát, xuất khẩu và các nhà chức trách liên quan, Bộ trưởng Thương mại Thái Lan cho biết chiến dịch này sẽ được thử nghiệm trong vòng 1 năm để xem liệu có thể đẩy giá gạo lên cao hay không. Nếu thị trường không phản ứng với chương trình này, chính phủ sẽ khuyến khích nông dân giảm diện tích trồng lúa và chuyển sang các cây trồng khác cho hiệu quả kinh tế cao hơn.
Ủy ban Chính sách gạo Quốc gia sẽ sớm nhóm họp để quyết định về thời điểm bắt đầu thu mua 7/10. Nông dân Thái Lan đã gây áp lực lên chính phủ nước này phải bắt đầu chương trình sớm hơn so với dự kiến ban đầu vào tháng 11.
Theo kế hoạch của chính phủ, lượng gạo thu mua theo chương trình này sẽ không hạn chế. Vụ thu hoạch lúa chính củ Thái Lan thường diễn ra vào tháng 11, được dự báo sẽ đạt sản lượng 8 triệu tấn thóc. Giá thu mua dự kiến là 20.000 Bath/tấn gạo jasmine và 15.000 Bath/tấn gạo trắng.
Chủ tịch danh dự của Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan Vichai Sriprasert cũng cho biết rất khó để dự đoán phản ứng của giới thương nhân nước ngoài về việc giá gạo Thái Lan tăng mạnh. Do đó, chính phủ sẽ phải đối mặt với thách thức duy trì lượng dự trữ gạo lớn khi kim ngạch xuất khẩu giảm mạnh.
Giá gạo Thái xuất khẩu sẽ tăng liên tục khi chương trình thu mua vận hành, lên mức trên 700 – 800 USD/tấn gạo trắng.
Theo ông Vichai, người tiêu dùng và người mua sẽ không phải là những người duy nhất chịu gánh nặng do giá gạo tăng cao. Các nhà xuất khẩu cũng sẽ gặp nhiều khó khăn trong hoạt động kinh doanh.
Ông cho rằng chính phủ phải đảm bảo hoạt động đấu thầu mua gạo từ kho dự trữ minh bạch và công bằng để tất cả các nhà giao dịch cố thể tham gia mua bán. Chủ tịch các nhà đóng gói gạo Thái Lan Somkiat Makcayathorn cho biết giá gạo sẽ tăng 25% ngay khi chương trình thu mua bắt đầu.
Giá gạo jasmine sẽ tăng 40 – 50 Bath/gói loại 5kg so với mưc giá hiện tại 180 – 200 Bath. Giá bán lẻ gạo trắng cũng sẽ tăng 20 – 30 Bath/gói loại 5kg từ mức giá hiện tại 120 – 130 Bath.
Tuy nhiên, ông cho rằng nếu kim ngạch xuất khẩu giảm mạnh do tái khởi động chương trình này, giá gạo nội địa có thể không tăng mạnh do nhu cầu của các nhà xuất khẩu thấp.
Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan Korbsook Iamsuri cho rằng giá gạo sẽ tăng dần. Bà lo lắng một số nước nhập khẩu gạo sẽ chuyển sang mua gạo từ một số nước cung cấp khác khi giá gạo Thái Lan trở nên quá cao so với giá chào hàng từ các nhà cung cấp khác.
Bà cho biết các nhà xuất khẩu nhỏ sẽ là nhóm chịu ảnh hưởng đầu tiên bởi giá gạo tăng cao do họ không đủ khả năng thu mua gạo từ thị trường khi cạnh tranh với chính phủ.
Bà nhấn mạnh chính phủ cần cung cấp các khoản vay mềm và sáng tạo nhiều kế hoạch quảng bá và marketing để đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu gạo Thái Lan.
Phó Chủ tịch Hiệp hội các nhà xay xát gạo Thái Lan cho biết chương trình thu mua gạo sẽ đẩy giá gạo trắng xuất khẩu lên mức 750 USD/tấn và giá gạo jasmine có thể chạm mức 1.200 – 1.300 USD/tấn.
Giá gạo trắng 100% xuất khẩu hiện đang chào giá ở mức 563 USD/tấn và gạo jasmine hiện ở mức 1.092 USD/tấn.
AGROINFO biên dịch