Hội thảo do Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn (IPSARD) phối hợp với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Tây Ban Nha tổ chức ngày 21/11, tại Hà Nội.
Tại đây, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm tư vấn chính sách nông nghiệp Việt Nam (thuộc IPSARD), nhận định môi trường đầu tư ở Việt Nam ngày càng được cải thiện khiến số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ nói chung và ở nông thôn nói riêng tăng nhanh.
Điều tra của Tổng cục Thống kê năm 2006 cho biết, cả nước có gần 74.000 doanh nghiệp ở nông thôn, chiếm 65% tổng số doanh nghiệp. Quy mô vốn trung bình của các doanh nghiệp nông thôn tăng trung bình 1,7%/năm trong giai đoạn 2000-2005. Khối doanh nghiệp vừa và nhỏ ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm ở nông thôn.
Tuy nhiên, điều tra cho cũng thấy, có tới 34% doanh nghiệp nông thôn thua lỗ, trong khi con số này năm 2000 là 24%; tỷ số lợi nhuận của các doanh nghiệp giảm rất nhiều, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại và dịch vụ.
Những khó khăn cơ bản của khối doanh nghiệp này được chỉ ra vẫn là các vấn đề về vốn, đất đai, cơ sở hạ tầng, chất lượng lao động. Về đất đai, theo Tiến sĩ Phạm Chi Lan, chuyên gia kinh tế, khó khăn là do quỹ đất hạn chế, giá đất cao và thủ tục hành chính phức tạp.
Theo ông Đặng Kim Sơn, Viện trưởng IPSARD, những lo ngại về quy mô nhỏ bé, năng lực lập dự án yếu, ít có tài sản thế chấp đã khiến tỷ lệ vốn vay từ ngân hàng hiện chỉ đáp ứng khoảng 20% vốn cho doanh nghiệp ở nông thôn.
Bên cạnh đó, những khó khăn liên quan đến chất lượng lao động, cơ sở hạ tầng cũng làm cho doanh nghiệp dù hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp nhưng có xu hướng đổ dồn về đô thị để tận dụng cơ sở hạ tầng và chất xám.
Bởi vậy, các chuyên gia kinh tế cho rằng, về mặt vĩ mô, cần tiếp tục cải thiện các khuôn khổ luật pháp, chính sách đất đai, tín dụng, nhân lực để tạo thuận lợi hơn cho khu vực doanh nghiệp này. Đồng thời, Nhà nước cần gia tăng những hỗ trợ đối với doanh nghiệp thông qua đầu tư cho khoa học công nghệ, công tác khuyến nông và chuyển giao khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp.
Ông Javier Parrondo, phó Đại sứ Tây Ban Nha nhận định thời gian qua, thu nhập ở khu vực nông thôn Việt Nam đã tăng đáng kể, tỉ lệ hộ nghèo giảm xuống. Tuy vậy, việc xóa đói giảm nghèo bền vững ở khu vực nông thôn vẫn là thách thức đối với Việt Nam trong giai đoạn tới. Do đó, việc đưa ra những chính sách hợp lý phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở khu vực nông nghiệp nông thôn là điều cần thiết.
Về phía doanh nghiệp, các chuyên gia cũng khuyến cáo nên có sự chuyển mình bằng cách chú trọng tiếp cận thông tin, tăng cường đào tạo về kỹ năng cho người quản lý cũng như lao động./.