Ngoài số tiền bồi thường thiệt cho nông dân, Vedan đã cam kết với Bộ TN-MT thanh toán hơn 4,5 tỷ đồng toàn bộ chi phí liên quan đến việc giải quyết vụ Vedan như kiểm tra, giám sát, đánh giá môi trường, các hoạt động tư vấn,… Trong đó chi phí cho mỗi tỉnh là 500 triệu đồng và cho IER hơn ba tỷ đồng.

Vedan và vai trò của phản biện báo chí

Thông tin mới nhất về vụ Công ty Vedan tàn phá môi trường: ngày 11/8, Vedan chấp nhận bồi thường 100% cho nông dân Đồng Nai, với số tiền 119 tỷ đồng (trước đó, công ty này cũng chấp nhận bồi thường 100% cho nông dân TP HCM và BR-VT). Đây là kết quả của một quá trình đấu tranh quyết liệt của Hội nông dân các địa phương, nhà khoa học, cơ quan quản lý Nhà nước, luật sư và đặc biệt có sự đóng góp lớn của báo chí.

Phải nói rằng trong vụ Vedan, báo chí có tiếng nói đồng thuận tuyệt đối, đã thực hiện được chức năng là diễn đàn của nhân dân, đấu tranh bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nông dân. Không chỉ trong vụ Vedan, nhiều vấn đề khác trong cuộc sống, báo chí đã phản biện tích cực. Siêu dự án đường sắt cao tốc không được QH thông qua trong kỳ họp vừa rồi có sự phản biện xã hội rất lớn của dư luận, qua hệ thống báo chí.

Hai sự kiện trên chỉ là những vụ việc điển hình gần đây, nếu có một cái nhìn toàn cảnh về vấn đề này, sẽ thấy rất nhiều vấn đề xã hội mà báo chí đã tham gia phản biện. Qua đó chúng ta thấy vai trò rất lớn của báo chí trong công tác phản biện xã hội. Qua chức năng phản biện, báo chí đã thực hiệm đúng đắn nhiệm vụ là diễn đàn của nhân dân. Một khi báo chí trở thành diễn đàn của nhân dân, báo chí sẽ có sức sống mãnh liệt. Sức sống đó làm cho báo chí hấp dẫn, để từ đó công tác tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước dễ dàng hơn, sâu rộng hơn.

Tất nhiên nhiệm vụ của báo chí không chỉ có phản biện. Nhiệm vụ chính của báo chí là thông tin. Nhiệm vụ này được điều chỉnh của Luật báo chí và sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí. Do vậy nhiều đại biểu tham dự đại hội Hội nhà báo VN lần thứ IX rất quan tâm đến vấn đề xây dựng một Luật báo chí hiện đại, đủ sức điều chỉnh các hoạt động báo chí.

Thực ra các cơ quan chức năng, Bộ TT-TT cũng dã tiến hành sửa đổi Luật báo chí, lẽ ra đã được QH thông qua vào kỳ họp cuối năm 2009, nhưng với sự phát triển mạnh mẽ của báo chí trong những năm gần đây, đặc biệt là sự phát triển của internet, chúng ta cần một Luật báo chí toàn diện hơn, để tạo hành lang pháp lý chặt chẽ nhưng vẫn đảm bảo đủ điều kiện để báo chí phát triển đúng hướng. Đó là lý do vì sao cho đến hôm nay Luật báo chí sửa đổi chưa được trình QH.

Nhìn vào bức tranh chung của hoạt động báo chí trong thời gian qua, vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề về quản lý, đặc biệt trong việc quản lý báo điện tử, báo hình. Internet đang làm thay đổi thế giới một cách sâu sắc. Tuy internet không làm thay đổi bản chất con người nhưng trong hơn 15 năm qua, nó đã phá vỡ những rào cản vật lý và cả những rào cản về văn hóa. Internet bây giờ đến tận nông thôn, miền núi, có cả internet di động, do vậy loại hình báo điện tử trở nên phổ biến và việc quản lý nó là một vấn đề lớn.

Về báo hình cũng vậy, đang bộc lộ những khiếm khuyết trong công tác quản lý khi mỗi tỉnh thành đều có đài truyền hình, tạo nên sự lãng phí không đáng có, cả vấn đề “xã hội hóa” các chương trình truyền hình cũng đặt ra nhiều thách thức. Báo in cũng đang gặp không ít khó khăn trong công tác phát hành và đối diện với sự cạnh tranh gay gắt của báo điện tử. Công tác đào tạo nhà báo hiện đại cũng là vấn đề mà Hội Nhà báo VN cần quan tâm để đáp ứng yêu cầu phát triển của báo chí trong tương lai…

Chúng ta đang sống trong thời kỳ bùng nổ thông tin. Thông tin cũng có giá trị kinh tế rất lớn. Vấn đề đặt ra là làm sao, làm thế nào xây dựng cho được một nền báo chí hiện đại và nhân bản. Một nền báo chí mà tiếng nói của nhân dân được xem trọng; một Luật báo chí hiện đại, thể chế hóa được đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, để báo chí thực sự là diễn đàn của nhân dân. Hồ Tuấn