Kiểm tra chuỗi thủy văn, các nhà chuyên môn nhận thấy trong thời gian từ năm 1964 đến nay, do chế độ khí hậu thất thường đã hình thành nhiều trận mưa liên tục, gây lũ chồng lũ trên địa bàn miền Trung tạo ra những cơn lũ quét, lũ kép. Điều nguy hại là tại khu vực này, phần lớn những công trình thủy lợi đã quá “già nua”.
 |
|
Thi công hồ chứa nước Chí Hòa (Phù Mỹ)
|
Phần lớn hồ chứa trên khắp cả nước được xây dựng từ những thập niên 60-70-80 (thế kỷ 20). Đó là giai đoạn nền kinh tế của đất nước còn khó khăn nên hầu hết được xây dựng trong tình trạng thiếu vật tư. Khi ấy, công tác quản lý chất lượng công trình cũng chưa được xem trọng nên nhiều công trình nhanh chóng xuống cấp. Do xuống cấp hàng loạt, Nhà nước không đủ kinh phí để duy tu, sửa chữa đồng thời nên trong nhiều năm nay, nhiều công trình vẫn đang được vận hành trong tình trạng hư hỏng, quá sức.
Ông Nguyễn Văn Phú - GĐ Công ty TNHH KTCTTL Bình Định cho biết: “Bình Định hiện có 159 hồ chứa nước lớn nhỏ, ngoài 14 hồ chứa lớn do công ty quản lý là bảo đảm an toàn, số còn lại do địa phương quản lý hầu hết đã có trên dưới 40 tuổi, được xây dựng chủ yếu bằng phương pháp thủ công, thiết kế sơ sài, thiết bị thi công kém nên đã... lung lay. Mặc dù hàng năm tỉnh đã chi hàng chục tỷ đồng cho việc sửa chữa các công trình lớn, chỉ đạo, đôn đốc UBND các huyện phải kịp thời sửa chữa các công trình do cấp huyện quản lý nhưng hiện vẫn còn hàng chục hồ trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng”.
Báo cáo mới nhất của Ban chỉ huy PCLB-TKCN tỉnh Bình Định cho hay: Hiện trên địa bàn tỉnh Bình Định có 30 hồ chứa không bảo đảm an toàn, trong đó có 20 hồ đã hư hỏng nặng, có nguy cơ xảy ra sự cố khi có mưa lũ lớn.
Đáng quan ngại hơn khi tần suất lũ của các công trình trước đây chỉ được thiết kế 10% trong khi càng về sau lượng mưa có cường suất ngày càng cao hơn, tổng lượng mưa ngày càng lớn hơn nên nguy cơ mất an toàn của các công trình là rất lớn. Ngay cả những hồ chứa lớn đã được Bộ NN-PTNT cấp kinh phí sửa chữa, nâng cấp như: hồ Núi Một, hồ Hội Sơn (Bình Định) khi xét về tiêu chuẩn chống lũ hiện hành (TCVN 285-2002) vẫn còn thấp, nếu gặp thời tiết bất lợi thì sự mất an toàn vẫn có thể xảy ra.
“Cống lấy nước của hồ Núi Một đang bị rò nước qua các khớp nối, bê tông bị xâm hại nghiêm trọng. Nếu không có kinh phí sữa chữa kịp thời thì chỉ vài năm nữa thấm lớn sẽ gây nguy cơ vỡ đập. Bên cạnh đó, đập Tháp Mão (An Nhơn) được xây dựng từ năm 1963 bằng vật liệu đá xây nên giờ kết cấu đã rệu rã, nước rò rỉ nhiều nơi. Đập Lão Tâm (Phù Cát) xây dựng từ năm 1961 hiện phía sau hạ lưu đã bị xói sâu không biết trôi khi nào. Khẩu độ thoát lũ của 2 con đập trên rất hẹp, chỉ đạt 50-60% so với yêu cầu nên cần được cải tạo kịp thời”, ông Nguyễn Văn Phú cho biết thêm.
|
“Dãy núi Đông Trường Sơn chạy dọc miền Trung từ Quảng Bình trở vào đã làm cho những mùa mưa càng trở nên khắc nghiệt, vì nước mưa tuôn xuống từ dãy núi này (có nơi cao đến 1.100m) tạo nên thủy lực lớn trở thành mối đe dọa cho các công trình thủy lợi”, ông Nguyễn Hoài Phương-Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Quảng Nam.
|
Ở Quảng Nam, tình hình hồ đập cũng chẳng sáng sủa gì hơn. Hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đang có 72 hồ chứa nước thì chỉ có 17 hồ lớn (trên 1 triệu m3), số còn lại hầu hết là nhỏ, được xây dựng thiếu bền vững và cũng đã “cao niên” do các địa phương quản lý, nhiều hồ đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng.
Đọc mục “hiện trạng công trình” trong “Bản thống kê hồ chứa nước trên địa bàn Quảng Nam”, chúng tôi nhận thấy “xói lở mái hạ lưu, thượng lưu đập; tràn xả lũ và cống lấy nước bị hư hỏng nặng; lòng hồ bị bồi lấp...” là tình trạng phổ biến trên hầu hết các hồ chứa của tỉnh này. Ông Nguyễn Hoài Phương, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Quảng Nam bức xúc: “Những công trình dưới 1 triệu mét khối nước do các địa phương quản lý xuống cấp mạnh, lại không được chăm sóc chu đáo. Đây là những mối họa dễ thấy trước diễn biến mưa lũ ngày càng nghiêm trọng”.
Theo Nông nghiệp Việt Nam
Nguồn:http://nongnghiep.vn/nongnghiepvn/72/1/15/85209/Cong-trinh-thuy-loi-mien-Trung-Run-ray-trong-lu-lon.aspx