Nằm trong khuôn khổ chương trình tổng thể Go Green – Hành Trình Xanh do TMV, Tổng Cục Môi Trường và Bộ Giáo Dục & Đào Tạo phối hợp thực hiện, dự án làng sinh thái tại Hà Tĩnh đã mang lại nhiều ý nghĩa và lợi ích thiết thực cho cộng đồng và ghi nhận được những thành tựu đáng khích lệ, không những cải thiện môi trường sống mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống và ý thức bảo vệ môi trường cho cộng đồng sở tại.
Thôn Tiên Chương cách thành phố Vinh (Nghệ An) 10km, khá thuận tiện về mặt giao thông. Về lịch sử văn hóa, thôn Tiên Chương nằm trong khu vực gần khu mộ đại thi hào Nguyễn Du. Tuy nhiên, khí hậu ở đây rất khắc nghiệt, diện tích đất canh tác của thôn là 17,5 ha trong đó có 2/3 là diện tích đất sâu trũng và đất cát khô bạc màu, hệ thống thủy lợi tưới tiêu xuống cấp, sâu bệnh, dịch bệnh, thiên tai hoành hành. Đời sống người dân nơi đây vì thế gặp rất nhiều rất khó khăn.
Hơn nữa, vấn đề vệ sinh môi trường ở Tiên Chương còn nhiều hạn chế, ý thức của người dân về bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn nước còn rất thấp. Công tác thu gom rác thải chưa được triển khai, các hộ gia đình vẫn có thói quen xả rác bừa bãi, toàn thôn không có hệ thống thu gom nước thải nên tình trạng ô nhiễm cục bộ do nước thải tồn đọng thường xuyên xảy ra. Các loại rác thải từ nông nghiệp như chai, lọ, bao bì phân bón, thuốc bảo vệ thực vật chưa được người dân thu gom đúng chỗ nên xảy ra phát tán trong môi trường gây ô nhiễm các nguồn nước dùng cho sinh hoạt và chăn nuôi.
Trước tình trạng đó, từ tháng 8.2010, TMV đã cùng với Trung tâm Đào tạo và Truyền thông Môi trường phối hợp thực hiện hỗ trợ xây dựng và phát triển Dự án “Làng sinh thái” tại thôn Tiên Chương, xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh, nhằm mục đích giúp nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, khắc phục điều kiện tự nhiên khó khăn và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân nơi đây một cách đồng bộ.
Với tổng kinh phí hỗ trợ hơn 800 triệu đồng từ TMV, sau một năm triển khai, dự án đã đạt được những kết quả bước đầu đáng khích lệ. Ông Lê Thanh Bình - trưởng thôn Tiên Chương nhận xét: “Dự án đã được triển khai thành công tốt đẹp và mang lại cho bà con nhân dân trong thôn, xã chúng tôi nhiều kiến thức mới, lợi ích mới thật sự quan trọng trong đời sống nông thôn mới hiện nay”.
Điều đáng nói là những nội dung mà các lớp tập huấn và truyền thông đưa ra không phải là những kiến thức lý thuyết, sách vở mà là những bài học cơ bản về vệ sinh môi trường gắn với cuộc sống thực tế hàng ngày, phù hợp với trình độ của người học và có ý nghĩa thực tiễn cao. Bên cạnh việc được phát sách về sử dụng và bảo vệ nguồn nước, cũng như về thu gom và xử lý rác thải, người dân thôn Tiên Chương còn được cung cấp “Tủ sách nhà nông” với tổng số 230 cuốn thuộc hơn 100 đầu sách.
Tất cả các hộ gia đình trong thôn cũng tham dự ký Cam kết bảo vệ môi trường; được cung cấp 800 cây ăn quả giống, được hỗ trợ phân bón, công trồng và công chăm sóc. Đồng thời, dự án cũng đã hỗ trợ xây dựng 1 hố thu gom rác cho toàn thôn, 3 xe vận chuyển thu gom rác và 60 thùng đựng rác bằng nhựa có nắp đậy.
Trong khuôn khổ của Dự án, con đường dài 1 km mang tên “Con đường Toyota xanh” tại ngã ba dẫn đến khu mộ đại thi hào Nguyễn Du đã được hoàn thành với 240 cây trồng, giúp tôn tạo cảnh quan môi trường cho di tích lịch sử này. Bên cạnh đó, Nhà Văn hóa thôn cũng đã được cải tạo giúp cho dân làng đẩy mạnh các hoạt động sinh hoạt và văn hóa trong thôn. Ngoài ra, cuộc họp phổ biến kinh nghiệm và nhân rộng mô hình Làng sinh thái sang các thôn xã khác cũng đã được tổ chức thành công, góp phần tạo tiền đề nhân rộng mô hình làng sinh thái trong cộng đồng.
Đánh giá về dự án, ông Nguyễn Thế Đồng – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục môi trường nhận định: “Mục tiêu của Dự án là hỗ trợ nhân dân thôn Tiên Chương những điều kiện cơ bản ban đầu để có thể phát triển thành một làng sinh thái, thân thiện với môi trường, phù hợp với các yêu cầu thực tế tại địa phương. Với sự thành công của dự án triển khai tại thôn Tiên Chương, hy vọng trong tương lai mô hình này sẽ được phát triển và nhân rộng ra nhiều địa phương khác trong cả nước.”
Dự kiến dự án được tiếp tục duy trì trong giai đoạn 2011 – 2012 với nhiều hoạt động như: Phối hợp cùng cán bộ địa phương thường xuyên kiểm tra và hướng dẫn cộng đồng, tập huấn tại chỗ cho cộng đồng nhằm củng cố các kiến thức và kỹ năng thực hiện của cộng đồng để đảm bảo các hoạt động của dự án được triển khai liên tục.
Theo Nông thôn ngày nay